Laatst bijgewerkt op 16 juli 2024
De historie in vogelvlucht
Symfonieorkest Avanti werd opgericht in 1901 onder de naam Avanti-Kapel. Indertijd besloten twaalf leden van de St. Servaas Sociëteit, zich aaneen te sluiten tot een orkestje. Dit ensemble had niet alleen tot doel om voor eigen plezier te musiceren maar ook om aan voornoemde sociëteit zijn diensten aan te bieden door het opluisteren van matinees en soirees.
Het eerste archiefstuk waarin de naam van deze jonge vereniging wordt genoemd is gedateerd 22 februari 1902. Het nog jonge ensemble bestaat dan uit drie eerste violisten, drie tweede violisten, een cellist, een contrabassist, een fluitist, een pianist, een harmoniumspeler en een slagwerker. De dirigent, ook wel ‘directeur’ genoemd, is, Jean Defêsche (1847 – 1913). Het onderhavige archiefstuk, zijnde de notulen van de bestuursvergadering der St. Servaassociëteit, maakt gewag van het besluit om de Avanti-Kapel een subsidie van vijfentwintig gulden te verlenen ‘wegens aankopen van een trom en salaris voor den Directeur’.
Op 15 november 1903 komt het bestuur van de Avanti-Kapel tot vaststelling en goedkeuring van het ‘Huishoudelijk Reglement’, dat zelfs spoedig in druk verscheen. Het eerste artikel daarvan – ook heden nog van kracht! – luidt: ‘Wekelijks wordt des maandags repetitie gehouden’. Als repetitielokaal dient gedurende een onafgebroken periode van bijna veertig jaar de bovenzaal in het gebouw der St. Servatius Sociëteit (thans beter bekend als het gebouw van de Berchmanssociëteit aan de Bredestraat 19).
In deze 40-jarige periode groeit het orkest uit tot een dertigtal leden. Dan breekt de tweede wereldoorlog uit.
In de tweede helft van het jaar 1941 wordt door de Duitse bezetter de St. Servatiussociëteit (inclusief de Avanti-Kapel) opgeheven en het sociëteitsgebouw aan de Bredestraat in beslag genomen, tezamen met de hele inventaris, waaronder de eigendommen van de Avanti-Kapel. Maar de Avantisten blijven actief. Hun eerste daad is – zonder dat de bezetter dit bemerkt – het ‘terug stelen’ van hun instrumentarium.
Na vele omzwervingen en verhuizingen (waarbij resp. in het Dinghuis, Hotel Dominicain, het St. Franciscus patronaatsgebouw, de patroonzaal van de St. Jozefparochie en zelfs in de kelders van het zwembad door de verwoede ‘spelers’ onderdak werd gevonden) belandt men op 22 mei 1944 in de Stedelijke Muziekschool aan de Lenculenstraat.
Na de bevrijding van Maastricht op, 14 september 1944, besluiten de Avantisten hun – door de oorlog opgelegde – zelfstandigheid te prolongeren. Temeer daar er geen sprake meer is van voortzetting van de St. Servatiussociëteit. Bij hen voegen zich de leden van de Maastrichtse Orkestvereniging Con Fuore; op 22 februari 1945 wordt de fusie bekrachtigd door aanneming van de statuten en benoeming van een definitief bestuur. De ‘nieuwe’ Avanti-Kapel telt dan 26 leden. Dirigent is Tim Sheperd (1892-1975).
In september 1954 treden tevens de leden toe van het toen ter ziele gegane derde Maastrichtse amateursymfonieorkest ‘Symphonia’, waardoor het orkest uitgroeit tot 40 leden.
De repetities worden sinds 15 maart 1945 gehouden in het voormalige Kruisherenklooster aan de Kommei, daar de stedelijke muziekschool in gebruik is genomen door de Repatrieringsdienst. Pas als deze dienst uit de Muziekschool trekt, keren de Avantisten terug naar de Stedelijke Muziekschool aan de Lenculenstraat.
Een welhaast onoverkomelijke ramp treft de Avanti-Kapel in de vroege ochtend van 10 januari 1967; een felle brand verwoest een deel van de bovenverdieping van het pand aan Lenculenstraat. Met haar repetitielokaal verliest de Avanti-Kapel ook haar compleet instrumentarium en de volledige muziekbibliotheek. Echter uit alle geledingen van de Maastrichtse bevolking en het bedrijfsleven wordt spontaan hulp geboden in de vorm van instrumenten, muziekpartijen en geldelijke steun. Ook de ondersteuning van beroepsmusici is hartverwarmend.
Weer breekt een tijd aan van verhuizingen, van de Kruisherengang gaat men naar de Calvariestraat (Klevarie) en na bijna 35 jaar – mei 1976 – keert de Avanti-Kapel terug naar haar ‘geboortehuis’: het pand Bredestraat 19. Hier wordt de bovenzaal gehuurd en wordt elke maandagavond van 19.45 uur tot 22.00 uur gerepeteerd.
Dankzij de hulp en inspanning na de grote brand, kan de Avanti-Kapel haar zeventigjarig jubileum in 1971 vieren met een vernieuwd instrumentarium en uitgebreide muziekbibliotheek. De financiële positie is wederom gezond. Sedert 1969 maken ook dames deel uit van het orkest. Mede daardoor is in het jubileumjaar 1981 het aantal Avantisten toegenomen tot 53.
In 2001 viert de Avanti-Kapel haar 100 jarig jubileum. Het orkest staat dan o.l.v. van Pierre Colen (1940-2024)
In 2003 wordt de naam gewijzigd van Avanti-Kapel in Symfonieorkest Avanti. De toevoeging kapel paste eigenlijk niet meer bij de vorm van het orkest en het repertoire. Avanti was inmiddels een volwaardig amateursymfonieorkest geworden en dankzij de inspanningen van de muziekcommissie kwam er een interessante variatie in de uitgevoerde muziek.
Betekenis van de Avanti-Kapel
Van een symfonieorkestje van slechts 12 man in 1901 is de Avanti-Kapel uitgegroeid tot een orkest, dat heden ten dage vele actieve en enthousiaste leden en aspirant-leden telt.
Uit bovenstaande historische schets blijkt de groei van de Avanti-Kapel door de jaren heen.
In 1909 treedt de Avanti-Kapel reeds in het openbaar op bij een opening van een tentoonstelling van de vereniging Maastricht Vooruit en tevens in dat jaar bij de ingebruikneming van de nieuwbouw der R.K. Kweekschool van de Eerwaarde Broeders der Onbevlekte Ontvangenis.
In 1945 wordt dit ‘naar buiten optreden’ statutair vastgelegd: De Avanti-Kapel is er ter ‘bevordering van het muziek- en ontspanningsleven in Maastricht’. Geleidelijk aan verbreedt het ‘speelterrein’ van de Avantisten zich nog meer: men gaat ook buiten de stad concerten geven. In 1975 vindt een statuutwijziging plaats; men speelt ‘ter bevordering van het muziek- en ontspanningsleven in Maastricht en verre omgeving’. De activiteiten van de Avanti-Kapel zijn van velerlei aard; men concerteert in bejaardencentra, kerken en kloosters, begeleidt zangkoren en operettekoren, men geeft koffieconcerten en verzorgt de muzikale omlijsting van recepties, diners, jubileumfeesten e.d. Tevens zijn er optredens voor radio en televisie.
Dirigenten
Het hoeft geen betoog dat het artistieke peil van de Avanti-Kapel mede te danken is aan haar dirigenten. Sommigen van hen verwierven zelfs Internationale bekendheid. Navolgende personen zijn als dirigent verbonden geweest aan de Avanti-Kapel.
- Johannes (Jean) Defesche, dirigent van de Avanti-Kapel vanaf haar oprichting in 1901 tot maart 1906.
- Guillaume (Giel) Moes, april 1906 – juli 1925.
- Pierre Marie Hubert Reinards, augustus 1925 – tot eind 1929.
- Henri Heydendael, van 1930 – september 1941.
- Cornelis Wilhelmus van Schreeven, september 1941 – september 1944,
- James Frances Shepherd, januari 1945 – december 1958.
- Charles Jean Joseph Gillis, december 1958 – december 1966 en
van augustus 1974 – maart 1979. - Gerrit van der Lende, december 1966 tot juli 1970.
- Hubert Kicken, augustus 1970 – augustus 1974.
- Leonardus Pieter Johannes Koster, maart 1979 – januari 1982.
- Naud Brand, januari 1982 – november 1982.
- Pierre Colen, november 1982 – november 2002.
- Alice Hendriks, november 2002 – augustus 2013.
- Wilfred Sassen augustus 2013 – heden.
Assistent-dirigent
In het begin van ons verenigingsjaar 1985/1986, kreeg ons orkest voor de eerste maal versterking van een assistent dirigent. Alfredo Ibarra, Mexicaan, assisteerde Pierre Colen van oktober 1985 tot juli 1987.
De in Aken geboren Axel Jansen volgde hem op en was bij ons van eind augustus 1987 tot eind juni 1989. Met ingang van het verenigingsjaar 1989/1990 werd deze functie ingevuld door de heer Paul Aerts.
Van 1995 tot 1998 was de assistent-directie in handen van Monica Das. Zij leidde eveneens de in 1998 opgerichte zeer jeugdige (6-12 jaar) groep strijkers ‘Avantissimo’ die helaas door te weinig belangstelling niet meer bestaat. Na Monica Das is de functie van assistent-dirigent niet meer ingevuld.
Publicaties:
a. 80-jarig bestaan: Naar aanleiding van het 80-jarig bestaan van de Avanti-Kapel is van de hand van de heer Paul Disch, een boekwerk verschenen dat de titel meekreeg: “Tachtig jarige historie van de Avanti-Kapel te Maastricht 1901 – 1981”.
b. 90-jarig bestaan: In verband met het 90-jarig jubileum 1991 is er een speciaal jubileumboekje uitgegeven met historie, anekdotes, fraaie tekeningen en foto’s.
c. 100-jarig bestaan: Ter gelegenheid van jubileumjaar is het boek “Spelend in Maastricht” verschenen, geschreven door Angenies Brandenburg. Tevens werd er een Cd uitgegeven die opgenomen is door Studio Jan Theelen in Munstergeleen.